Archiwa KGB do wglądu

WIELKA BRYTANIA \ W poniedziałek brytyjskie archiwum znajdujące się na Uniwersytecie Cambridge – Ośrodek Archiwów Churchilla – udostępniło dokumenty dotyczące działalności sowieckiego wywiadu. Zostały one przekazane Wielkiej Brytanii 20 lat temu przez archiwistę KGB Wasilija Mitrochina. Udostępnione dokumenty są jedynie częścią notatek sporządzonych przez Mitrochina. Jak dotąd Ośrodek Archiwów Churchilla odtajnił jedynie 2 tys. stron maszynopisu po rosyjsku. Nadal niedostępna dla ogółu pozostaje całość odręcznych odpisów Mitrochina. Jego archiwum to łącznie 36 tomów maszynopisów, z tego 10 powstało jeszcze w trakcie jego pobytu w Rosji. Dodatkowo dokumentacja obejmuje mapy z zaznaczonymi tajnymi skrytkami z bronią zlokalizowanymi na terenie Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych. Co więcej, w archiwum można znaleźć informacje na temat agentów z terenów bloku wschodniego. Opisane są szczegółowo ich akcje podczas „praskiej wiosny” w 1968 r., gdy mieli za zadanie uniemożliwić czechosłowackie dążenie do wolności i zreformowania kraju. Dla Polski istotne są sprawozdania ze śledzenia ówczesnego arcybiskupa Krakowa Karola Wojtyły. Z akt wynika, że KGB określało go jako człowieka o „skrajnie antykomunistycznych poglądach”. Słynne archiwum Mitrochina trafiło w brytyjskie ręce w 1992 r. Wasilij Mitrochin zaproponował przekazanie za pośrednictwem placówki dyplomatycznej w Rydze obszernego odpisu materiałów operacyjnych rosyjskiego wywiadu. Mitrochin gromadził materiały KGB od 1972 r. i przechowywał w swoim podmiejskim domku. Oficjalnie o istnieniu dokumentacji Brytyjczycy poinformowali w 1999 r. Światło dzienne ujrzały wtedy dwie książki – „Archiwum Mitrochina. KGB w Europie i na Zachodzie” oraz „Archiwum Mitrochina. KGB i świat”. Obie napisane przez Mitrochina z pomocą brytyjskiego historyka i eksperta od wywiadu Christophera Andrew. Publikacje okazały się wielką sensacją, szczególnie że opisywały słynną szpiegowską piątkę z Cambridge. Członkami siatki byli: Kim Philby, Donald Maclean, Guy Burgess, Anthony Blunt i John Cairncross, zwerbowani przez NKWD. Oficjalnie zajmowali wysokie stanowiska w strukturach brytyjskiego wywiadu, a faktycznie pracowali dla wywiadu sowieckiego od początku II wojny światowej do początku lat 50. Mitrochin po przeszmuglowaniu dokumentów przeniósł się na Wyspy, gdzie uzyskał azyl polityczny i dożył 81 lat. Zmarł w 2004 r. Ośrodek Archiwów Churchilla zawiera również m.in. odręcznie zapisane notatki i całość pisemnej spuścizny Winstona Churchilla oraz Margaret Thatcher.