Jak wykorzystać potencjał wody, wodoru i węgla

Trzy zasoby: woda, wodór i węgiel mogą zmienić polską gospodarkę w bardziej innowacyjną i konkurencyjną. O szansach związanych z odpowiednim wykorzystaniem tych kluczowych dla życia na Ziemi zasobów dyskutowano podczas III Kongresu 3W, zorganizowanego w Warszawie.

Zainicjowany w 2021 r. przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) projekt „Idea 3W: woda–wodór–węgiel” wspiera świat nauki i biznesu w rozwoju nowoczesnych technologii stosowanych m.in. w przemyśle, energetyce i medycynie.

– Jako bank rozwoju, którego misją jest wspieranie zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, chcemy inicjować dyskusję o wykorzystaniu wodoru, wody i węgla poza energetyką. Inwestycje w te zasoby oznaczają ogromny skok technologiczny i zdobywanie przewagi konkurencyjnej polskich firm

– mówiła podczas inauguracji kongresu Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego.

Jej zdaniem kluczową kwestią w realizacji celów projektu „Idea 3W” jest współpraca pomiędzy światem nauki, biznesu, administracji i finansów. 

Do ekosystemu 3W dołączyło już ponad 130 firm i instytucji, które wdrażają i rozwijają technologie związane z wodą, wodorem oraz nowoczesnymi technologiami węglowymi. Podmioty współpracują ze sobą, powstają partnerstwa zarówno na poziomie operacyjnym, jak i strategicznym.

Jak wskazała prezes Daszyńska-Muzyczka, bardzo ważnym elementem tego ekosystemu jest powołane z inicjatywy BGK Interdyscyplinarne Centrum Innowacji 3W. W prace centrum zaangażowały się m.in. czołowe uczelnie wyższe w Polsce oraz instytuty badawcze skupione w Sieci Badawczej Łukasiewicz. Celem działalności ICI jest wdrażanie i komercjalizowanie innowacyjnych projektów, a także upowszechnianie idei 3W w świecie nauki, biznesu i administracji. Interdyscyplinarne Centrum Innowacji 3W ma być miejscem, w którym nauka i biznes mogą się wzajemnie inspirować i współpracować, przyspieszać transformację naukowych osiągnięć w praktyczne rozwiązania.

Perspektywiczny sektor

Sektor 3W to jeden z najszybciej rosnących sektorów polskiej gospodarki. Jego wartość szacuje się na prawie 5 mld dolarów, a w perspektywie do 2030 r. ma wzrosnąć o 25 proc.

– To pokazuje, jak perspektywicznym obszarem jest 3W. Jednak żeby nowe technologie mogły się rozwijać, trzeba wprowadzić nowe regulacje prawne. Obecne regulacje związane z wodorem oparte są w dużym stopniu na przepisach dotyczących gazu ziemnego, a jest to surowiec o zupełnie innych właściwościach

– podkreśliła Beata Daszyńska-Muzyczka.

Polska to trzeci w Europie i piąty na świecie producent wodoru. Zdaniem ekspertów jest to bardzo dobra pozycja startowa do produkcji zielonego wodoru, który jest najbardziej pożądany w energetyce. Obecnie ponad połowa wodoru wykorzystywana jest w przemyśle chemicznym, przede wszystkim do produkcji nawozów sztucznych i kwasu azotowego. Wodór wykorzystywany jest też w przemyśle rafineryjnym. Jak wskazał dr Dominik Sypniewski z Politechniki Warszawskiej, wodór może być z powodzeniem wykorzystany w hutnictwie, przemyśle i transporcie, co obniży emisję dwutlenku węgla. Według autorów przedstawionego podczas kongresu raportu „Świat 3W. Rzeczywistość i przyszłość”, kluczowymi czynnikami dla rozwoju rynku wodoru w Polsce są: wprowadzenie odpowiedniej legislacji obniżającej ryzyko inwestycyjne do 2030 r., wprowadzenie instrumentów finansowych, które będą wspierać polskie firmy, a także zabezpieczenie środków publicznych na transformację energetyczną.

Jednym z najważniejszych zasobów naszej planety jest woda. Zajmuje ona aż 70 proc. powierzchni Ziemi, ale tylko 1 proc. to woda pitna. Zmiany klimatu powodują, że w wielu miejscach jest coraz trudniej dostępna, dlatego tak ważne jest racjonalne gospodarowanie jej zasobami.

– W Polsce statystycznie mamy najmniejsze zasoby wody pitnej na jednego mieszkańca ze wszystkich krajów Unii Europejskiej. Z drugiej strony, na polską ziemię spada cztery razy więcej wody w postaci deszczu, niż wynosi zapotrzebowanie. Dlatego przed Polską stoją ogromne wyzwania dotyczące zarządzania zasobami wody

– wskazała prezes BGK.

Nadzieję na ograniczenie niekorzystnej tendencji związanej z zasobami wody stwarzają nowe wodooszczędne technologie i systemowe rozwiązania, dotyczące oszczędzania wody. 

Trzeci kluczowy zasób – węgiel – kojarzy się przede wszystkim z paliwem, które spalane, zanieczyszcza powietrze. Projekt „Idea 3W” chce wspierać zastosowanie węgla nieenergetycznego w nowoczesnych technologiach. Jego innowacyjne zastosowania można już obecnie znaleźć w medycynie, farmakologii, kosmetologii, budownictwie czy przemyśle kosmicznym. Węgiel to także grafen i nanorurki węglowe. W opinii ekspertów beneficjentem rozwoju nowych technologii węglowych będzie przede wszystkim branża elektroniczna, gdzie grafen zastąpi silikon. To znacznie przyspieszy procesory i zmniejszy zapotrzebowanie na energię w urządzeniach elektronicznych. 

Współpraca z sektorem finansowym

Rozwój nowych technologii wykorzystujących trzy kluczowe zasoby dla życia na Ziemi nie będzie możliwy bez badań, których prowadzenie wymaga często dużych nakładów finansowych. Dlatego bardzo ważna jest współpraca z sektorem finansowym.

– Ale istotne jest też zrozumienie przez świat finansów istoty przełomowych techno-logii w sektorze 3W. Jeżeli sektor finansowy nie będzie rozumiał projektów, które ma sfinansować, to ich nie sfinansuje. Sektor finansowy powinien wiedzieć, jak szybko zmieniają się technologie. Chodzi o to, żeby polskie fantastyczne projekty nie trafiały do Doliny Krzemowej czy innych miejsc, gdzie skłonność do podejmowania ryzyka jest większa niż u nas

– stwierdziła Beata Daszyńska-Muzyczka.

O roli nauki w rozwoju cywilizacyjnym mówił też gość specjalny tegorocznego Kongresu 3W dr Michio Kaku, wybitny fizyk teoretyczny, futurolog, autor wielu popularnonaukowych publikacji

– Bogactwo krajów bierze się z nauki. Postępy w medycynie, informatyce, energetyce i fizyce kwantowej zmienią nasze życie i ukształtują bieg cywilizacji. A technologie 3W wprowadzą nas w nową, bezpieczną erę

– wskazał Michio Kaku.

Materiał powstał we współpracy z BGK