Przekaż 1,5% na media Strefy Wolnego Słowa. Dziękujemy! Przekaż TERAZ » x

​Rozmowa z Kazimierzem Kujdą, Prezesem Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Dodano: 03/12/2018 - numer 2194 - 03.12.2018
NFOŚiGW w przyszłym roku będzie obchodził swoje 30-lecie. Instytucja przez trzy dekady wpisała się w funkcjonowanie Państwa. Jak Pan oceni te 30 lat funkcjonowania?
Przypomnę kilka istotnych faktów i liczb. Otóż Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej rozpoczął działalność 1 lipca 1989 r.Obecnie NFOŚiGW jest państwową osobą prawną i liderem systemu finansowania ochrony środowiska w Polsce. Współpracujemy w oparciu o wspólną strategię działania z 16 wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej, a także z Bankiem Ochrony Środowiska SA. Te osiemnaście instytucji tworzy razem spójny system finansowania projektów ekologicznych. Od prawie 30 lat NFOŚiGW finansuje największe, najważniejsze, strategiczne i innowacyjne przedsięwzięcia proekologiczne. Od początku istnienia do końca 2018 r. łącznie przeznaczymy na ten cel 92,5 mld zł. Ponad połowę będą stanowiły środki krajowe (48,5 mld zł), a pozostałą część – wsparcie zagraniczne (44 mld zł), przede wszystkim z unijnych Programów Operacyjnych Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ). W bieżącej perspektywie 2014-2020 to już trzeci program POIiŚ, w którym jesteśmy Instytucją Wdrażającą dla dwóch osi priorytetowych:Zmniejszenie emisyjności gospodarki orazOchrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu. Działania NFOŚiGW walnie przyczyniły się do realizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych i wypełniania w tej mierze przez Polskę Dyrektywy Rady z 21 maja 1991 r. NFOŚiGW przekazał wsparcie finansowe na budowę lub modernizację ponad 1600 oczyszczalni ścieków oraz ponad 83 tys. km kanalizacji.Efekty ekologiczne i energetyczne naszych działań to również m.in.: budowa 7 spalarni odpadów komunalnych o wydajności 1,1 mln ton/rok, zwiększenie masy odpadów poddanych odzyskowi (w tym recyklingowi) 5,4 mln ton/rok; zmniejszenie emisji SO2 o 800 tys. ton/rok, zmniejszenie emisji pyłów o 260 tys. ton/rok, zmniejszenie emisji CO2 o 14,8 mln ton/rok, produkcja energii z odnawialnych źródeł energii – 2,1 TWh/rok; oszczędność energii – 3,4 TWh/rok.
Dodam, że zawarliśmy z naszymi beneficjentami ponad 31 tys. umów; w tym prawie 28,5 tys. umów ze środków krajowych. Przez niemal 30 lat istnienia wypracowaliśmy unikatowy i efektywny system finasowania inwestycji w sferze ochrony środowiska. Przez naszą aktywność wspieramy finansowo politykę ekologiczną państwa polskiego. Podejmujemy działania nie tylko inwestycyjne, ale także edukacyjne, eksperckie, badawczo-rozwojowe i naprawcze, dzięki którym środowisko w Polsce naprawdę wiele zyskuje.
Wchodząc w tematykę COP24…To w dużej mierze dzięki działaniom NFOŚiGW udało się Polsce jako jednemu z niewielu krajów spełnić wymagania protokołu z Kioto. Jakie działania były kluczowe?
Protokół z Kioto zobowiązywał sygnatariuszy do redukcji w latach 2008-2012 emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 5 proc. w porównaniu z poziomami z roku 1990. Tymczasem w przypadku Polski wielkość ta wyniosła 6 proc., czyli nasz kraj z nawiązką wypełnił zobowiązania nałożone wspomnianym protokołem.Niewątpliwie nastąpiło to w dużej mierze dzięki realizacji programów priorytetowych NFOŚiGW. Należy tutaj przede wszystkim powiedzieć o pomocy dla polskiej energetyki, zwłaszcza o wsparciu pożyczkowym budowy bloków energetycznych o mocy 460 MW w Łagiszy i Koninie, a także o efektywnym wykorzystaniu środków działania 2.4Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw – Wsparcie przedsięwzięć w zakresie dostosowania przedsiębiorców do wymogów ochrony środowiska.
To, że Polska z naddatkiem wykonała przyjęte w protokole z Kioto wyzwania upoważniło nas do sprzedaży nadwyżek. Uruchomiony zostałKrajowy System Zielonych Inwestycji, który jest związany ze „znakowaniem środków finansowych pozyskanych ze zbycia nadwyżki jednostek emisji w celu zagwarantowania przeznaczenia ich na realizację ściśle określonych celów związanych z ochroną środowiska w państwie zbywcy jednostek”. NFOŚiGW powierzono funkcję operatora tego systemu. W ramach realizacji zadania zawarliśmy umowy dotacji na kwotę 832,3 mln zł. Ich realizacja zaowocuje ograniczeniem emisji CO2o prawie 950 tys. ton/rok. Najwięcej działań dotyczyło termomodernizacji (jako wzorcowych) budynków użyteczności publicznych.W ramach I osi priorytetowej POIiŚ 2014-2020 są przygotowywane m.in. plany adaptacji dla zmian klimatu dla 46 polskich miast o ludności powyżej 100 tys. mieszkańców.
Nadal pozostaje jednak wiele wyzwań. Jednym z nich, o których Pan mówił w swoich wystąpieniach, jest dotarcie z prośrodowiskowymi zmianami do Polski powiatowej. Jakie są tam główne wyzwania?
Należy tutaj wspomnieć o naszym rozumieniu idei zrównoważonego rozwoju. W klasycznym ujęciu jest to rozwój, który przy realizacji działań, szczególnie inwestycji,zapewnia równowagę elementów: środowiskowych, gospodarczych i społecznych. Natomiast polski rząd w Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju rozszerzyłto pojęcie na zasadę równomiernego rozwoju na obszarze całego kraju. Tymi ważnymi wyzwaniami dla „Polski powiatowej”, które działania jako NFOŚiGW pragniemy zintensyfikować, jestm.in. poprawa świadomości ekologicznej poprzez działania edukacyjne, optymalizacja gospodarki odpadamiprzez wdrażanie elementów gospodarki w obiegu zamkniętym oraz rozwój efektywnego ciepłownictwa. Przygotowujemy pilotażowy program Ciepło z OZE, wdrażamy również technologie kogeneracyjne i geotermalne.Z naszymi działaniami współgrają inwestycje PGNiG SA, dzięki którym 90 proc. mieszkańców Polski ma uzyskać dostęp do energii z gazu.
W działaniach na rzecz„Polski powiatowej” współdziałamy z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Obecnie mamy z nimi ścisłą współpracę w zakresienastępujących programów:Czyste Powietrze, Ogólnopolski program finansowania służb ratowniczych oraz Poprawa jakości powietrza Część 2) Zmniejszenie zużycia energii w budownictwie.
Idąc niżej, chcecie dotrzeć do gospodarstw domowych w ramach programu Czyste Powietrze. Współpracujecie w tej materii z władzami polskimi, jak i Bankiem Światowym. Co ten program jest w stanie zmienić?
Program priorytetowy NFOŚiGWCzyste Powietrze o budżecie 103 mld zł, mając charakter powszechny,stanowi najbardziej istotny element programu rządowego pod tą samąnazwą.Celem wdrażanego przez NFOŚiGW programuCzyste Powietrze jest poprawa efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji pyłów oraz innych zanieczyszczeń do atmosfery z istniejących jednorodzinnych budynków mieszkalnych lub uniknięcie emisji zanieczyszczeń powietrza pochodzącej z nowo budowanych domów jednorodzinnych – przez ich gruntowną termomodernizację, z jednoczesną wymianą źródeł ciepła na bardziej ekologiczne. Spodziewany efekt realizacji programu to 4 mln budynków objętych termomodernizacją, w tym 3 mln wymienionych kotłów. W konsekwencji zaoszczędzone zostanie prawie 22 TWh energii rocznie, czyli prawie 20 proc. zapotrzebowania Warszawy na energię cieplną. Aoczekiwany efekt ekologiczny w postaci zmniejszenia zanieczyszczeń powietrza to redukcjaCO2na poziomie 30 mln ton rocznie. Przewidujemy, że wynikiem dziesięcioletniego wdrażania Czystego Powietrzabędzie całkowita likwidacja smogu w Polsce oraz znaczne ograniczenie zjawiska ubóstwa energetycznego.
Program jest odpowiedzią na zapotrzebowanie społeczne. Spełnia on również rekomendacje opracowania Banku Światowego z maja 2018 r.„Walka ze smogiem: Instrumenty finasowania dla podnoszenia efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych w Polsce”.Pracuje Zespół Koordynacyjny Komisji Europejskiej, Banku Światowego i NFOŚiGW w obszarze efektywności energetycznej w budownictwie jednorodzinnym. Odbyliśmy już kilka spotkań. Powinny one zakończyć się rekomendacjami dla form i procedur realizacji programu Czyste Powietrze z udziałem środków europejskich.
Rozmawiał Jacek Liziniewicz
     

SUBSKRYBUJ aby mieć dostęp do wszystkich tekstów gpcodziennie.pl

Masz już subskrypcję? Zaloguj się

* Masz pytania odnośnie subskrypcji? Napisz do nas prenumerata@gpcodziennie.pl

W tym numerze