Przekaż 1,5% na media Strefy Wolnego Słowa. Dziękujemy! Przekaż TERAZ » x

Wizerunek Matki Boskiej Śnieżnej z Jarosławia

Dodano: 23/06/2020 - numer 2665 - 23.06.2020
Za pontyfikatu papieża Liberiusza w roku 358 rzymska rodzina patrycjusza Jana modliła się do Najświętszej Maryi Panny, prosząc o potomka rodu i ofiarując swój majątek. Prosiła też o objawienie wskazujące, jak mają tym majątkiem pożytecznie pokierować. 5 sierpnia tamtego roku obu małżonkom we śnie ukazała się Matka Boża i zleciła budowę kościoła na jej cześć na rzymskim wzgórzu pokrytym śniegiem.
Ku ogólnemu zaskoczeniu w czasie rzymskich sierpniowych upałów rozpętała się śnieżyca i przykryła białym puchem wzgórze Eskwilin. Okazało się, że powiadomiony o wydarzeniu papież Liberiusz też miał podobny sen, dlatego udał się na śnieżne wzgórze, by wytyczyć zarysy przyszłej świątyni. W zbudowanej tam bazylice Santa Maria Maggiore (Matki Boskiej Większej) do dziś znajduje się bizantyjski wizerunek Matki Boskiej Śnieżnej przypisywany Łukaszowi Ewangeliście. Mieszkańcy Rzymu nazywają go „Salus Populi Romani” (Ocalenie Ludu Rzymskiego), uznając, iż święty obraz ratował i ratuje miasto przed klęskami i niebezpieczeństwami.
Dość swobodna kopia rzymskiego wizerunku Matki Boskiej Śnieżnej do Polski dotarła w latach 1573–1580 i była darem generała jezuitów Franciszka Borgiasza dla budowanego kolegium tego zakonu w Jarosławiu. W tych właśnie latach, jak potwierdzają archiwa, jezuitów do Jarosławia sprowadziła właścicielka miasta Zofia z Odrowążów.
Kolegiata pw. Bożego Ciała
Przywieziony w XVI w. z Rzymu obraz Matki Boskiej Śnieżnej Opiekunki Rodzin dziś jest ozdobą ołtarza głównego kolegiaty pw. Bożego Ciała w Jarosławiu. Świątynia ta jest drugim co do starszeństwa pojezuickim kościołem na terenach polskich zbudowanym w stylu późnego renesansu i zapowiedzi baroku (pierwszy zbudowano w Nieświeżu – dziś Białoruś). Kościół został konsekrowany w roku 1594 pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, a w czasie uroczystości kazanie wygłosił sławny kaznodzieja króla Zygmunta III Wazy ks. Piotr Skarga. Całe kościelne założenie wraz z jezuickim kolegium wzniesione zostało według projektu Włocha Józefa Bricciusa, który nawiązywał do rzymskiego kościoła Il Gesu stanowiącego prototyp wczesnobarokowych świątyń w wielu krajach Europy.
Po kasacie zakonu jezuitów w 1773 r., podczas pierwszego zaboru Austriacy zamienili świątynię w magazyn wojskowy. W odkupionej od wojska i odremontowanej przez ks. Adama Czartoryskiego świątyni w roku 1862 wybuchł pożar i spłonęła większość zabytkowego wyposażenia. Po odbudowie kościół konsekrowany pod wezwaniem Bożego Ciała otrzymał nowy XIX-wieczny wystrój. Z dawnego wnętrza zachował się XVII-wieczny krzyż, znalazł też miejsce w głównym ołtarzu cudem z ognia uratowany wizerunek Matki Boskiej Śnieżnej.
Malowany farbami olejnymi na płótnie o wymiarach 185 x 121 cm obraz, przedstawiający Matkę Boską Śnieżną z Dzieciątkiem, przypisywany jest przez historyków sztuki nieznanemu z nazwiska malarzowi flamandzkiemu. Twierdzenie to oparte jest na poważnych analizach stylistycznych dzieła, zauważalnej głębi psychologicznej prezentowanej postaci Matki Bożej oraz subtelnemu modelunkowi malarskiemu. Delikatność drobnych pięknych rysów Matki Boskiej udanie skontrastowana jest z ciężką draperią szaty, która rozpoznana została jako produkt tkackich warsztatów północnej Flandrii. Wizerunek z Jarosławia jest luźną kopią rzymskiego bizantyjskiego pierwowzoru, wykonaną już w dobie renesansu, czego dowodzi wydobyty przez malarza humanizm kompozycyjnej relacji Matki z ukochanym Dzieciątkiem. 
Słynący z cudów obraz Matki Boskiej Śnieżnej z kolegiaty pw. Bożego Ciała w Jarosławiu w 2007 r. na podstawie dekretu metropolity przemyskiego abp. Józefa Michalika obdarzony został tytułem Najświętszej Maryi Panny Królowej Rodzin, zaś 5 sierpnia 2014 r., w rocznicę śnieżnego cudu w Rzymie, obraz uświetniono dwiema złotymi koronami poświęconymi w Rzymie przez Ojca Świętego Franciszka.
Zabytkowa kamienica
Na obecnej wystawie pt. „Jarosławskie kolegiaty” w Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu pokazana jest tylko kolejna kopia Matki Boskiej Śnieżnej, która jednak przekazuje cały cudowny urok obrazu z głównego ołtarza kolegiaty Bożego Ciała. Ekspozycja zajmuje dwa obszerne pomieszczenia Muzeum Kamienica Orsettich, usytuowanego na jednej z pierzei rynku w Jarosławiu (Rynek 4). Wzniesiony w latach 1570–1580 zabytkowy budynek muzeum dwukrotnie płonął w czasie pożarów w latach 1600 i 1625. Pogorzelisko wraz z resztkami budynku w 1633 r. zakupił zamożny włoski kupiec Wilhelm Orsetti, który odbudował go i nadał mu funkcję reprezentacyjnej kamienicy mieszczańskiej. Urokliwe arkadowe podcienie, dwie kondygnacje z bogatym grzebieniem renesansowej attyki oraz modrzewiowe stropy i cenne malowidła ścienne we wnętrzach przetrwały właściwie niezmienione, nie licząc licznych remontów, do naszych czasów. Po II wojnie światowej zabytkowy budynek stał się siedzibą Muzeum Kamienica Orsettich. Dziś obiekt zaliczany jest do najlepszych przykładów dawnej bogatej architektury mieszczańskiej w Polsce. Pod budynkiem wyeksponowane są kilkupoziomowe piwnice, służące kupcom jako składy towarowe.
W jednej z sal wystawy „Jarosławskie kolegiaty” zgromadzone są ciekawe rezultaty badań archeologicznych związanych z tematem ekspozycji, w drugiej zaś dzieła sztuki sakralnej, m.in. obrazy i rzeźby Matki Bożej, bogate szaty liturgiczne oraz wykonane w XIX w. wizerunki szlacheckich dobroczyńców kolegiat w Jarosławiu: nieistniejącej już pw. Wszystkich Świętych i pw. Bożego Ciała. Zobaczyć można również stroje dawnych mieszczan, zrekonstruowane na podstawie archeologicznych odkryć starych grobów, także dwa niezwykłe krzyżyki zwane „karawakami”, chroniące przed zarazą cholery. Wystawa w Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu czynna będzie do końca roku 2020.
     

SUBSKRYBUJ aby mieć dostęp do wszystkich tekstów gpcodziennie.pl

Masz już subskrypcję? Zaloguj się

* Masz pytania odnośnie subskrypcji? Napisz do nas prenumerata@gpcodziennie.pl

W tym numerze