Polacy jednak winni

Od dwustu bez mała lat Polacy lubią lamentować, jak to są niesprawiedliwie traktowani. Zdradził ich Zachód, oszukał Wschód, zlekceważyła Północ, kolaborowało Południe. Zirytował się tym Józef Mackiewicz, pisząc, że 17 września wkroczenie Sowietów do Polski to żaden cios w plecy – to polityka, wojna, którą zwyczajnie przegraliśmy. Pisarz próbował przełamać romantyczne widzenie roli Polski w świecie – jako cierpiącego Chrystusa narodów, który pada ofiarą nieuczciwych graczy. „Przestańmy własną pieścić się boleścią” – wzywał Adam Asnyk już w XIX w., nawołując do wytrwałości w odbudowywaniu narodu polskiego. Także w XXI w. powtarza się rozrywanie szat, gdy okazuje się, że inne kraje prowadzą swoją politykę, np. historyczną, a my stajemy się jej ofiarami. Na co nam lamenty i rozrywanie szat?