Koniec paradygmatu pogardy

„Ta noc ma lekkość i ciężar zarazem. Lekka w koronach drzew nabiera ciężaru w sercach oczekujących upragnionego świtu. Myślałem o tobie. Coś jeszcze mam ci do powiedzenia: Czemu byliśmy do siebie tak podobni i czemu jesteśmy dziś wrogami? Jak to się stało, że teraz wszystko między nami skończone…? To właśnie powinno być dla ciebie jasne: Jesteś po stronie niesprawiedliwości, a nie ma dla mnie rzeczy bardziej nienawistnej”. Ten krótki fragment pochodzi z „Listów do przyjaciela Niemca” Alberta Camusa (napisanych u schyłku Wielkiej Wojny). Francuski egzystencjalista usiłował w nich dociec, co spowodowało, że „naród filozofów, kompozytorów i pisarzy” w pewnym momencie swoich dziejów uznał, „że dobro i zło określać można wedle ochoty, że człowiek jest niczym i ?e mo?na zabi? jego dusz?; ?e