Mistrz fortepianu, patriota, prawy człowiek

Potrzeba chwili uczyniła wirtuoza dyplomatą i mężem stanu, który uczestniczył w konferencji pokojowej w Wersalu, podpisywał w imieniu ojczyzny traktaty, a w końcu został jej premierem. Początkowo nic tego nie zapowiadało. Na początku stycznia 1917 r. prezydent Stanów Zjednoczonych Wood- row Wilson oświadczył w amerykańskim Senacie, że uważa za oczywiste, iż „mężowie stanów wszystkich krajów zgodnie twierdzą, że powinna istnieć zjednoczona, niezależna i autonomiczna Polska”. Swoim oświadczeniem wprawił w zdumienie przywódców światowych, z których co najmniej niektórzy reprezentowali nieco odmienny pogląd na tę sprawę. Profesorowie amerykańskich uniwersytetów mieli spore problemy z określeniem, jakie granice powinno mieć zmartwychwstałe