Miasto (4)

Kiedy czytam opisy wydarzeń, jakie rozegrały się we wschodniej Polsce w drugiej połowie września 1939 r., nieodmiennie zadziwiają mnie i zatrważają relacje z wejścia wojsk sowieckich do polskich miast i miasteczek. To tak, jakby się śniło i jednocześnie posiadało świadomość śnienia: wszystko widzi się ze szczegółami, ale nie wierzy się w to, co się widzi. Tego rodzaju wrażenie towarzyszyć musiało wtedy, tamtej jesieni, każdemu obserwatorowi jako tako refleksyjnemu. Oto w mgnieniu oka znika Rzeczpospolita, rozpierzchają się jej władze, a w próżnię w ten sposób powstałą wciska się coś, co trudno jest pojąć, co – w pierwszych dniach i tygodniach – wydawać się może sennym koszmarem trzeciej kategorii. Może nawet nie koszmarem, ale niemiłosiernie dłużącą się oniryczną wizją z gatunku tych